- نویسنده : reza
- بازدید : 359 مشاهده
- دسته بندی :
دکتر ابراهيم رزم‌پا
فوق‌تخصص جراحي سروگردن
عضو هيات‌علمي دانشگاه علوم‌پزشکي تهران
انسان هم از راه دهان و هم بيني تنفس مي‌کند. البته اصلي‌ترين راه ورود هوا به ريه‌ها بيني است و اگر مجاري بيني دچار انسداد نسبي يا کامل باشد، بيمار ممکن است با مشکل‌هايي مانند خروپف شبانه، سردرد، کاهش احساس بويايي و چشايي و ناهنجاري‌هاي دهاني- فکي (اين اختلال در کودکان در حال رشد مشاهده مي‌شود) روبرو شود بنابراين، براي اينکه افراد بتوانند راحت زندگي کنند، باز بودن مجاري ضروري است. در کودکان اين هفته به عواملي که باعث انسداد بيني کودکان مي‌شوند، پرداخته‌ايم.
عوامل مکانيکي
از رايج‌ترين بيماري‌هاي انسدادي مکانيکي بيني که باعث گرفتگي بيني کودکان مي‌شود، مي‌توان به اين موارد اشاره کرد: انحراف بيني، بزرگي شاخک‌هاي بيني، وجود پوليپ يا تومور بيني، آترزي بيني (وضعيتي است که در آن، قسمت عقب بيني که هنگام تولد بايد باز باشد، بسته مي‌ماند).
عوامل موضعي
اين موارد جزو بيماري‌هاي عمومي يا سيستميک هستند که باعث انسداد مي‌شوند: مثلا کم‌کاري تيروئيد، مشکل‌هاي هورموني يا آلرژي در فصل‌هاي خاص. از کودکان که بگذريم، خانم‌هاي باردار هم که در 3 ماهه دوم و سوم هستند، گاهي احساس گرفتگي در بيني ميکنند. بيماري‌هاي عفوني تنفسي هم با تورم مخاط باعث انسداد بيني مي‌شوند. شايع‌ترين بيماري‌اي که باعث انسداد بيني مي‌شود رينيت يا التهاب بيني است که در اثر آلرژي فصلي يا حساسيت بيمار به يک عامل در محيط يا در اثر ابتلا به ويروس سرماخوردگي اتفاق مي‌افتد.
مهم‌ترين علامت انسداد بيني
مهم‌ترين علامت انسداد بيني، گرفتگي آن و تلاش کودک براي تنفس از راه دهاني است. اگر انسداد درازمدت باشد، علائم ديگري مانند خونريزي‌هاي مکرر از بيني، شل شدن دندان‌ها و پوسيدگي آنها، بي‌حسي در مناطقي از صورت، مشکل در تکلم و حتي شنيدن و... نيز به مرور ظاهر خواهد شد.
موارد اورژانس گرفتگي بيني
گرفتگي بيني در بعضي موارد به اقدامي سريع نياز دارد. گاهي لخته‌اي متعاقب شکستگي و ضرب‌ديدگي بيني ايجاد مي‌شود. لخته ممکن است باعث آبسه شود و اگر اين لخته يا آبسه درمان نشود، به‌تدريج باعث خوردگي اسکلت غضروفي بيني خواهد شد که بعدها باعث تغيير شکل بيني يا همان اصطلاح بيني زيني‌شکل مي‌شود.
يکي ديگر از موارد اورژانس، گرفتگي بيني در نوزادان است. در دوران نوزادي پرده‌اي حد فاصل بيني و دهان قرارگرفته که هنگام تولد از بين مي‌رود. گاهي به‌علت اختلال‌هاي ژنتيکي به‌طور مادرزادي ديواره باقي مي‌ماند. اين بيماري «آترزي کوآن» نام دارد. آترزي کوآن موردي اورژانسي محسوب مي‌شود و چنين کودکاني بلافاصله بايد جراحي شوند.
تشخيص و درمان
براي درمان گرفتگي بيني، ابتدا بايد علت پيدا شود. وقتي گرفتگي بيني ناشي از انسداد مکانيکي باشد، راه‌حل جراحي است؛ مثلا درمان بزرگي شاخک‌ها يا وجود تومور در بيني، جراحي است ولي وقتي بيماري سيستميک باشد، مثلا کم‌کاري تيروئيد وجود داشته باشد، بايد مشکل آن با استفاده از دارو برطرف شود. در مواردي که بيمار دچار آلرژي فصلي است، درمان‌ها نگهدارنده هستند. در اين مواقع مصرف کورتون‌ها تا حد زيادي علائم گرفتگي را بهتر مي‌کند. البته مصرف کورتون‌ها بايد محدود باشد البته تداوم مصرف کورتون براي درمان آلرژي، بدن را مقاوم مي‌کند و اثر کورتون را از بين مي‌برد. بستن در و پنجره، زدن ماسک، شستن مداوم مجراي بيني براي پاک کردن از ذرات غبار و گذاشتن بالش سفت زير سر نيز کمک‌کننده است. براي بيماراني که به سرماخوردگي مبتلا هستند نيز مصرف آنتيهيستامينها و مسکن‌ها و استفاده از بخور تا حدود زيادي از شدت گرفتگي بيني کم مي‌کند ولي اين درمان‌ها موقتي هستند و بايد دوران بيماري سرماخوردگي سپري شود.
وقتي پوليپ‌ها دردسرساز مي‌شوند
علت بروز پوليپ بيني هنوز معلوم نيست. پوليپ‌ها در هر سني ممکن است تشکيل شوند ولي اين عارضه را بيشتر در افراد جوان و ميانسال مشاهده مي‌کنيم. پوليپ‌هاي کوچک علامت چنداني ندارند ولي با رشد پوليپ، مجراي بيني و سينوس‌ها مسدود مي‌شوند و علائم را تشديد ميکنند. البته پوليپ و سينوزيت مزمن معمولا علائم مشابهي دارند که پزشک بايد آنها را از هم تشخيص دهد. اين علائم شامل آبريزش بيني، گرفتگي مداوم بيني و سختي در تنفس از راه مجاري بيني، کاهش حس بويايي و چشايي، درد صورت يا سردرد، احساس درد در دندان‌هاي آرواره فوقاني، خروپف، خارش اطراف چشم و احساس فشار در پيشاني است. وجود آبريزش و سردرد ممکن است اين تصور را براي بيمار به‌وجود آورد که دچار سرماخوردگي شده است ولي در صورتي که اين علائم بيشتر از 10 روز طول بکشد، حتما بايد به پزشک مراجعه کند. البته گاهي به‌طور ناگهاني بيمار دچار علائم شديد از قبيل اختلال تنفس، کاهش ديد يا ناتواني در حرکت دادن چشم‌ها، تورم شديد در اطراف چشم‌ها و سردرد و تب مي‌شود که علائم اورژانسي هستند و بيمار بايد خيلي زود به پزشک مراجعه کند. چنين علائمي احتمال دارد به علت التهاب پوليپ باشد.
منبع : Mayo Clinic
نگاه راينولوژيست
دکتر محسن نراقي
رئيس انجمن تحقيقات راينولوژي ايران و عضو هيات علمي دانشگاه علوم‌پزشکي تهران
درمان بزرگي شاخک‌هاي بيني چيست؟
در ديواره‌هاي طرفيني بيني هر انساني
3 شاخک فوقاني، مياني و تحتاني قرار دارد که وظيفه آنها مرطوب، گرم و تصفيه کردن هواي تنفسي است. شاخک‌هاي بيني ممکن است به‌دليل وجود التهاب يا ناهنجاري‌هاي ساختاري دچار افزايش حجم شوند. بزرگي اغلب در شاخک‌هاي مياني و تحتاني رخ مي‌دهد که هر يک علائم متفاوتي دارند. بزرگي شاخک مياني معمولا در اثر آلرژي، سينوزيت مزمن يا ناهنجاري آناتوميک است. چنين بيماراني علائمي مانند سينوزيت دارند و از دردهاي مبهم و احساس فشار بين دو چشم شکايت دارند. بزرگي شاخک مياني بيني را مي‌توان با دارو درمان کرد. اگر درمان دارويي مفيد نباشد، مي‌توان با جراحي آندوسکوپي بيني بخش‌هاي اضافي شاخک مياني را برداشت تا علائم بيمار کاهش پيدا کند. بزرگي شاخک تحتاني نيز در اثر التهاب و آلرژي ايجاد مي‌شود. اين بيماران از گرفتگي بيني و تنفس دهاني هنگام خواب شکايت دارند. درمان در اين بيماران نيز دارويي است و اگر دارو موثر نباشد، درمان جراحي انجام مي‌شود. قبلا شاخک‌هاي تحتاني را با عمل جراحي خارج مي‌کردند ولي امروزه با استفاده از ليزر يا راديوفرکوئنسي فقط حجم شاخک‌هاي بيني را کاهش مي‌دهند. دليل قبل از اقدام‌هاي درماني، بايد بيمار آندوسکوپي شود تا از بزرگي شاخک اطمينان حاصل شود. اين روش هيچ عارضه‌اي ندارد چون برشي روي شاخک انجام نمي‌گيرد، بيمار خونريزي ندارد، نيازي به پانسمان داخل بيني نيست و تقريبا ناراحتي‌هاي معمول بعد از عمل جراحي وجود ندارند. همچنين اين عمل سرپايي است، با بي‌حسي موضعي انجام مي‌شود و نيازي به بيهوشي بيمار و بستري شدن او در بيمارستان نيست.
منبع:
http://salamatiran.com
